Nông nghiệp Việt Nam: Cơ hội vượt qua “lời nguyền” manh mún

Tôi lớn lên ở vùng đồng bằng sông Hồng, nơi mà những người nông dân luôn gắn bó với ruộng vườn. Tuy nhiên, cuộc sống của họ vẫn rất khó khăn.

Hình ảnh về người nông dân trong các tác phẩm của Nguyễn Huy Thiệp đã khiến tôi trăn trở về sự tự ti kéo dài, khi anh ấy viết: “Mẹ tôi là nông dân, tôi sinh ra ở nông thôn.” Họ sống trên những mảnh đất màu mỡ nhưng vẫn phải đối mặt với cảnh nghèo đói.

Những câu hỏi này luôn ám ảnh tôi trong suốt quá trình khởi nghiệp. Khi đi qua Tây Nguyên và tìm hiểu về nông nghiệp ở Mỹ, tôi đã nhận ra nguyên nhân.

Nông nghiệp công nghệ cao: Cách tiếp cận của người Mỹ Người nông dân tại Mỹ đang làm chủ hệ thống nông nghiệp hiện đại, tối ưu hóa năng suất và chất lượng nhằm đạt được lợi nhuận cao. Họ áp dụng công nghệ một cách tiên tiến trong nông nghiệp, từ những cánh đồng nho rộng lớn đến việc sử dụng trí tuệ nhân tạo để hiểu rõ hơn về cây trồng.

Tôi đã chứng kiến cách mà người Mỹ ứng dụng công nghệ vào nông nghiệp. Họ sử dụng các công cụ như trí tuệ nhân tạo, dữ liệu và thiết bị tiên tiến nhằm tối ưu hóa quá trình sản xuất nông nghiệp. 

Nông dân ở Mỹ sử dụng mô hình công nghệ vào nông nghiệp của họ

Hiện tại, nông dân Việt Nam vẫn gặp phải những hạn chế như sản xuất manh mún và tự phát. Họ thường chỉ sản xuất những sản phẩm mà mình có, mà không chú ý đến nhu cầu của thị trường. Với những thửa ruộng nhỏ bé cùng với công cụ truyền thống, thật khó để họ có thể nâng cao thu nhập.

Nông dân thu hoạch lúa trên cánh đồng Việt Nam vào mùa gặt

Do đó, chúng ta nên nghiên cứu và áp dụng các công nghệ nông nghiệp hiện đại từ Mỹ vào Việt Nam, nhằm giúp ngành nông nghiệp nước ta vượt qua những khó khăn hiện tại.

Thay đổi tư duy: Từ sản xuất sang kinh tế nông nghiệp

Luật Đất đai 2024 và cuộc cách mạng công nghệ 4.0 đã mở ra nhiều cơ hội mới cho nông nghiệp Việt Nam. Một trong những điểm nổi bật của luật này là chính sách "tích tụ, tập trung đất nông nghiệp", tạo điều kiện cho nông nghiệp Việt Nam phát triển thông qua việc khuyến khích các hoạt động kinh tế quy mô lớn. Luật mới cho phép tăng hạn mức chuyển nhượng quyền sử dụng đất nông nghiệp lên đến 15 lần so với hạn mức hiện tại ở địa phương. Nhờ vào chính sách này, nông nghiệp Việt Nam có thể ứng dụng công nghệ tiên tiến và thay đổi cơ cấu sản xuất.

Ngoài ra, luật cũng tạo cơ hội kết hợp giữa sản xuất nông nghiệp với các lĩnh vực thương mại, dịch vụ, chăn nuôi và trồng cây dược liệu, tạo ra môi trường thuận lợi để thu hút đầu tư vào ngành nông nghiệp.

Cần thay đổi tư duy: Từ sản xuất đơn thuần sang phát triển kinh tế nông nghiệp. Luật Đất đai 2024 không chỉ tạo cơ hội cho nông nghiệp mà còn khuyến khích các hoạt động thương mại, dịch vụ, chăn nuôi và trồng cây thuốc. Điều này sẽ thu hút nhiều nhà đầu tư đến với lĩnh vực nông nghiệp, tạo ra một môi trường hấp dẫn cho họ.

Thay đổi tư duy là yếu tố quan trọng để biến nông nghiệp thành nền kinh tế nông nghiệp thực thụ. Sự thay đổi này yêu cầu chuyển từ cách nghĩ “sản xuất” sang “kinh tế nông nghiệp”. Nông nghiệp Việt Nam cần điều chỉnh cách tiếp cận trong sản xuất để thoát khỏi những khó khăn hiện tại và phát triển theo hướng hiện đại. Điều này đồng nghĩa với việc cần tối ưu hóa nguồn lực và sản xuất các sản phẩm mang lại giá trị gia tăng cao nhằm đáp ứng nhu cầu của thị trường.

Bằng việc áp dụng công nghệ mới và khoa học kỹ thuật, nông nghiệp nước ta có thể giảm bớt chi phí và tối đa hóa lợi nhuận. Việc ứng dụng kỹ thuật cùng với công nghệ trong thời đại hiện nay sẽ thúc đẩy sự phát triển và tính cạnh tranh của ngành nông nghiệp.

Các bác nông dân hiện đang được tư vấn về công nghệ máy móc tiên tiến như máy gặt lúa Mini.

Nông nghiệp Việt Nam cần tiếp cận mô hình "ít hơn để được nhiều hơn" thông qua việc ứng dụng công nghệ cao và kinh tế tuần hoàn. Điều này sẽ giúp cho sản xuất nông nghiệp trở nên hiện đại và hiệu quả hơn. Để nâng cao ngành nông nghiệp Việt Nam, chúng ta cần thiết lập một chuỗi liên kết vững chắc và cải thiện chất lượng đầu vào cũng như đầu ra. Điều này sẽ giúp sản phẩm nông sản của Việt Nam gia nhập vào chuỗi giá trị toàn cầu và tăng khả năng cạnh tranh.

Hướng tới giá trị toàn cầu

Hợp tác với quốc tế đóng vai trò then chốt trong việc phát triển nông nghiệp Việt Nam. Sự hợp tác với các nhà khoa học quốc tế có thể nâng tầm sản phẩm Việt Nam, giúp chúng trở thành những thương hiệu được thế giới công nhận.

Cuối cùng, việc giáo dục cho nông dân là yếu tố quyết định để vượt qua những thách thức trong ngành nông nghiệp. Điều này sẽ trang bị cho họ kiến thức và kỹ năng cần thiết nhằm sản xuất và kinh doanh hiệu quả hơn. Nghị quyết 19-NQ/TW đã chỉ rõ vị trí quan trọng của nông dân trong sự phát triển của lĩnh vực nông nghiệp. Để có thể kiểm soát tốt hoạt động của ngành nông nghiệp, nông dân cần được trang bị những kỹ năng và kiến thức tiên tiến, đặc biệt là về quản lý đất đai.

Luật Đất đai 2024 có thể tạo động lực và hướng đi mới để nông dân sử dụng đất đai một cách tối ưu. Nhờ vậy, họ sẽ cảm thấy tự tin hơn trong việc thay đổi tư duy và phương pháp sản xuất, từ đó hình thành nên hình ảnh người nông dân tự hào và mạnh mẽ.